2024/7 Deels gegrond / Deels ongegrond / Onbevoegd

Society Service B.V., M. van der Velden en ‘Eva’ / I. Smits en de hoofdredacteur van RTV Rijnmond

Samenvatting

RTV Rijnmond heeft in het artikel “Van seks met een maagd tot een trio op de Fiji-eilanden: studente Eva verdient bij als luxe escortgirl” aandacht besteed aan escortbureau Society Service B.V., haar eigenaresse M. van der Velden en haar medewerkster ‘Eva’ (klaagsters). De combinatie van de vermelde persoonlijke gegevens van Eva heeft geleid tot een onnodige vergroting van de herleidbaarheid in de kring van haar directe omgeving. RTV Rijnmond heeft geen zorgvuldige afweging gemaakt ten aanzien van de vermelding van persoonlijke gegevens van Eva en zich onvoldoende gehouden aan de afspraak om te zorgen voor volledige onherleidbaarheidBovendien zijn uitspraken van Van der Velden die afkomstig zijn uit haar boek, zodanig verwerkt dat de onjuiste indruk wordt gewekt dat zij die uitspraken in een interview met Smits heeft gedaan. De klacht is in zoverre gegrond.
RTV Rijnmond was vrij om de insteek van het artikel te kiezen. Niet is gebleken dat afspraken hierover zijn geschonden. Verder bestaat geen aanleiding voor het oordeel dat een zodanig vertekend beeld of onzorgvuldige weergave van de kwestie is gegeven, dat sprake is van niet-waarheidsgetrouwe of tendentieuze berichtgeving. De klacht is op deze onderdelen ongegrond.
Ten slotte is de Raad onbevoegd om te beoordelen of sprake is van schending van auteursrecht.
De Raad doet de aanbeveling aan RTV Rijnmond om deze conclusie integraal of in samenvatting te publiceren.

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake de klacht van

Society Service B.V., M. van der Velden en ‘Eva’
 
tegen

I. Smits en de hoofdredacteur van RTV Rijnmond
 
De heren mr. R. Klöters en mr. P. Steijvers, advocaten te Amsterdam, hebben op 26 oktober 2023 namens Society Service B.V., haar eigenaresse mevrouw M. van der Velden en haar medewerkster ‘Eva’ (hierna gezamenlijk: klaagsters) een klacht ingediend tegen mevrouw I. Smits en de hoofdredacteur van RTV Rijnmond (hierna gezamenlijk: RTV Rijnmond). Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie van klaagsters en RTV Rijnmond betrokken van 20 en 24 november 2023.

De klacht is behandeld op de zitting van de Raad van 1 december 2023. Namens klaagsters zijn Klöters, Van der Velden en Eva verschenen. Namens RTV Rijnmond zijn Smits en de heer R. van Os, hoofdredacteur, verschenen. Klaagsters hebben hun standpunten toegelicht aan de hand van een notitie.

DE FEITEN

Op 7 oktober 2023 is op de website van RTV Rijnmond een artikel verschenen van de hand van Smits met de titel “Van seks met een maagd tot een trio op de Fiji-eilanden: studente Eva verdient bij als luxe escortgirl”. De intro van het artikel luidt:
“Eva studeert aan de universiteit en heeft een bijbaan. Niet in de horeca of als kassière, maar als glamourprostituee.”

Het artikel bevat verder de volgende passages:
““Hoi, ik ben Stephanie”, zegt de jonge vrouw in het korte rokje als ze me de hand schudt. Maar dat vindt haar ‘baas’ eigenlijk te openhartig. “Jij heet niet Stephanie, maar Eva”, luidt de correctie. De jonge vrouw lacht. “Oh ja, da’s waar.”
Bij het escortbureau heeft iedere ‘DVP’ (Dame van Plezier) een fake-naam. Eentje die in alle talen goed uit te spreken is. En die vooral niet ordinair klinkt. Sophie of Emma kan, maar een pseudoniem als Tatjana of Svetlana is uit den boze. Want let wel: dit bedrijf is geen goedkoop uitzendbureau voor sekswerkers. Nee, het opereert in het hogere segment van de markt. Twee uur daten met een dame die ‘lichaam, geest en ziel kietelt’ kost 700 euro. Een nacht met haar doorbrengen: 2.250 euro. Voor een heel weekend moet 3.000 euro worden overgemaakt.
De klant kan kiezen uit tientallen escortdames en een beperkter aantal gigolo’s, die ‘mooi van buiten én van binnen’ zijn. De fotogalerij op internet loopt over van langharige vrouwen met kousen jarretels en doorschijnende slips. De mannen – over wie we het in dit verhaal verder niet hebben – presenteren vooral hun ontblote torso.
In de ‘snoepwinkel’, zoals sommigen het omschrijven, ligt voor elk wat wils in de schappen. Van louter gezelschap tot een dinnerdate met seks als toetje. En van een lesbische ervaring of ‘anaal’ tot de appetijtelijke omlijsting van een party op een luxe jacht. Zo lang de klant de grenzen van de escort respecteert, is hij koning. Of – maar dat komt minder voor – koningin.
De escort mag tweederde van de inkomsten houden, de rest is voor het bureau. De zaken gaan uitstekend, meldt de directeur. Hij draait een miljoenenomzet met de door hem gefaciliteerde glamourerotiek. Maar hij zou net zo goed in tandpasta of spruitjes kunnen handelen. Want: “Ondernemen is ondernemen.”
Geboekt door een koppel
We hebben afgesproken in het voormalige kantoor van het bureau. Een appartement met donkere muren en gordijnen van oudroze fluweel. Her en der hangen enorme foto’s van mysterieuze vrouwen in zwarte lingerie. De directeur wil bij het gesprek aanwezig zijn. Hij beschermt zijn imperium zorgvuldig.
Eva strijkt neer op de bank en slaat haar blote benen over elkaar. Ze is [haarkleur] en draagt een oversized colbert. “Ik ben vandaag jarig”, laat ze weten. De taart ontbreekt. Was die er wel geweest, hadden er 24 kaarsjes op gestaan.
en geplaatst in een kader:
““Precies op tijd ging de bel, daar was ze dan. Mijn man en ik deden samen de deur voor haar open en keken haar verwachtingsvol aan. Ze was prachtig met een enorme glimlach. Ik kon geen woord uitbrengen en stamelde iets over de woonkamer, champagne, daar ligt je envelop, er was geen touw aan vast te knopen. Mijn man nam haar jas aan en ze nam plaats op onze grote loungebank. Ik voelde mijn hart bonken in mijn keel, maar de escort kletste er rustig op los. Dat we een mooi huis hadden, dat we er leuk uitzagen en dat ze de kaarsjes heel romantisch vond. Het envelopje stopte ze rustig in haar tasje en ze stuurde een bericht naar het bureau dat alles in orde was.” (vrouw over de eerste trio met een escort, niet Eva)”
en:
“Eva woont in de regio […]. Maar dat is niet het gebied waar ze het meest geboekt wordt. “Ik werk veel in Amsterdam en in hotels bij Schiphol.” (…) “Ik ben naar Ibiza geweest. En, samen met een andere escort, naar de Fiji-eilanden. Een cliënt wilde daar vier dagen met twee meisjes tegelijk doorbrengen. (…)””
en (geplaatst in een kader):
““Ik heb een keer een boeking gehad met een Indiër, die toen ik nog op de drempel van zijn hotelkamer stond al vroeg of hij anale seks met me mocht hebben. Ik had mijn jas nog niet eens uit! Hij wilde duidelijk iedere duurbetaalde minuut ten volste benutten en was ook nog eens hardhandig en respectloos. Het ging van kwaad tot erger, dus op een gegeven moment ben ik weggegaan.” (Ervaring escort, niet Eva)”
en:
““Over tarieven valt niet te onderhandelen”, meldt de directeur. “Maar het wordt natuurlijk wel geprobeerd. Bij ons is echter niks in de bonus. Als je dat niet kunt accepteren, ga je maar naar een ander.”
Voorafgaand aan de date wordt nog meer kaf van koren gescheiden. Een bruut klinkende man die aan de telefoon vraagt naar een ‘lekker jong, onderdanig meisje’ mag z’n geilheid zeker niet op een van ‘zijn’ dames botvieren. En zo is ook iemand die aandringt op seks zonder condoom aan het verkeerde adres. Klanten zijn verder verplicht hun echte naam op te geven en boekingen midden in de nacht zijn een no go. De kans dat een cliënt dan stijf staat van de drugs of alcohol is te groot. En daarmee het gevaar voor de dames die hij op pad stuurt.
Honderden sollicitaties per maand
“Ik krijg honderden sollicitaties per maand”, zegt de directeur. ‘Blijkbaar spreekt dit vak bij velen tot de verbeelding. Er komen zoveel formulieren binnen dat ik iemand heb aangesteld om de eerste schifting te maken. Gemiddeld blijven er dan nog vijftig kandidaten over. En in elke selectieronde vallen er daarna nog vrouwen af. Ik weet waar vraag naar is en daar kies ik de escorts op uit. Ultradun? Superdik? Dat levert weinig boekingen op, net als vijftigplus. Zo iemand mag natuurlijk altijd voor zichzelf beginnen, maar gaat niet varen onder mijn vlag.””
en geplaatst in een kader:
““Voor mij is een escort een cadeau’tje aan mezelf. Ik zie het als een middag of avondje ontspanning. Ik wil haar graag leren kennen, lichamelijk en persoonlijk. Maar ik wil geen verhalen horen over haar vriendjes en haar ouders, ik wil op dat moment met een vrijblijvende minnares zijn en daar hoort geen gezeur bij.’’ (zakenman)”
en:
“Een vaste partner heeft Eva niet. Eerder had ze wel een vriend. “En weet je wat hij op een gegeven moment tegen me zei? Jij zou een heel goede escortgirl zijn, hahaha. Ik zat toen al in dit vak en heb hem dat ook verteld. Hij vond het geen probleem. Alle mensen die belangrijk voor me zijn, weten dat ik dit werk doe. Ook mijn ouders. Ik ga er niet om liegen. Mijn vriendinnen vinden het vooral fascinerend, ze zijn altijd benieuwd naar de verhalen.”
Ze komt uit een liefdevol milieu, zegt ze. En meer wil ze daar niet over kwijt. De directeur stuurt na afloop van het gesprek nog een mail. Met een statement. Het moet maar eens afgelopen zijn met de stigmatisering van sekswerkers, vindt hij. Want dat maakt het voor hen moeilijker om er openhartig over te zijn.
Met mensen die dit werk willen doen is ‘niks mis’. Hij baalt er ook van dat prostitutie altijd maar in verband wordt gebracht met uitbuiting, mensenhandel en criminelen. “Dat is niet onze realiteit, net zoals boekingen op de Fiji-eilanden niet de dagelijkse realiteit zijn. Sekswerk is gewoon een baan. Eva is niet misbruikt, staat niet onder dwang en komt niet uit een probleemgezin. Ze is een doodnormale, jonge vrouw.”
Het verloop onder de escorts is groot, merkt hij. “De meesten doen dit werk zo’n anderhalf jaar. Ze stoppen er vaak mee als ze een vaste baan of een vaste relatie krijgen.”
Hoe lang Eva nog doorgaat? “Geen idee. Voorlopig vind ik het nog veel te leuk. Verliefd op een klant? Dat ben ik nog nooit geweest. Omgekeerd is wel gebeurd. Maar dat kan niet. Het moet wel zakelijk blijven.””
en geplaatst in een kader:
““We spreken eens per maand af en ik heb met haar een heel prettige connectie. Natuurlijk zou ik graag willen dat ze echt mijn vriendin zou zijn, maar ik weet dat dat niet gaat gebeuren. Nu is het een soort hele dure LAT-relatie die we hebben.” (klant van escort, niet Eva)”
en:
“Eva studeert nog steeds. Na een [studierichting] opleiding aan de universiteit is ze aan een nieuw avontuur begonnen. Een van de onderwerpen die in haar colleges voorbij komt: [onderwerp].”

Onder het artikel heeft RTV Rijnmond de volgende tekst geplaatst:
“Om redenen van privacy zijn de namen in dit artikel gefingeerd en blijft het escortbureau onbekend. De citaten uit de kaders komen uit het boek Escort Bijbel van Marike van der Velden en Romke Spierdijk.”

In de weken na de publicatie heeft RTV Rijnmond de teksten die geplaatst zijn in de kaders uit het artikel verwijderd en de slotzin, waarin wordt verwezen naar het boek Escort Bijbel, geschrapt.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klaagsters stellen – samengevat – het volgende. Society Service heeft op 22 augustus 2023 een persbericht aan onder meer RTV Rijnmond gestuurd over het recent geïntroduceerde zogeheten ‘consentbeleid’. In het persbericht staat een disclaimer die inhoudt dat het respecteren van de privacy en het afschermen van de identiteit van de escorts een voorwaarde is voor het geven van interviews. Bovendien is vooraf expliciet afgesproken dat de privacy van Eva maximaal zou worden gewaarborgd. In strijd met de gemaakte afspraken heeft RTV Rijnmond diverse persoonlijke gegevens van Eva in het artikel opgenomen: haar haarkleur, dat ze studeert, de regio waarin ze woont, wat voor soort studie ze had gevolgd en één van de onderwerpen waarin ze nu college volgt. Hierdoor wordt zij mogelijk herkend, terwijl zij als jonge sekswerker behoort tot een kwetsbare groep. In de maatschappij bestaat immers een negatief stigma ten opzichte van sekswerkers. Verder heeft Eva geen publieke functie en is zij geen publiek figuur. Onduidelijk is welk belang met het publiceren van deze gegevens is gediend. Op de zitting lichten klaagsters toe dat de mogelijke herleidbaarheid van Eva veel stress bij haar heeft opgeleverd. Zij staat weliswaar met een foto op de site van Society Service, maar die site wordt door een ander publiek bekeken dan die van RTV Rijnmond.
Verder heeft RTV Rijnmond, ondanks dat voorafgaand aan de publicatie herhaaldelijk is verzocht dat niet te doen, Society Service in het artikel geanonimiseerd en Van der Velden geportretteerd als een mannelijke directeur. Dat is niet waarheidsgetrouw en tendentieus. Er is een vertekend beeld geschetst van Van der Velden, waardoor onduidelijkheid ontstaat over haar betrokkenheid bij het betreffende ‘anonieme’ escortbureau. Tegelijkertijd is het door de (aanvankelijke) verwijzing naar de Escort Bijbel, de honderden sollicitaties per maand en de miljoenenomzet duidelijk dat het gaat om Society Service. Deze handelwijze heeft geleid tot verwarring bij vaste klanten en heeft ervoor gezorgd dat bepaalde klanten niets meer met Society Service te maken willen hebben. De belangen van Society Service zijn hierdoor geschaad.
Ook staan in het artikel andere onjuistheden, worden onjuiste suggesties gewekt en worden meerdere quotes aan klaagsters toegeschreven die tijdens het interview niet zijn gedaan, maar zonder toestemming worden geparafraseerd uit de Escort Bijbel. Hierdoor is het artikel tendentieus en heeft RTV Rijnmond niet waarheidsgetrouw en nauwgezet gehandeld. Zo had Eva geen kort rokje aan tijdens het interview, heeft zij nooit gezegd dat er ‘meisjes’ bij Society Service werken en heeft Van der Velden zich nooit op de wijze zoals beschreven in het artikel uitgelaten over vijftigplussers of de woorden ‘ultradun’ of ‘superdik’ in de mond genomen. Verder heeft Van der Velden niet tijdens het interview gezegd dat zij net zo goed in tandpasta of spruitjes zou kunnen handelen, maar is dit een parafrasering uit de Escort Bijbel. Hetzelfde geldt voor de uitspraken dat over tarieven niet valt te onderhandelen en dat het verloop onder escorts groot zou zijn. Klaagsters hebben in dit verband verwezen naar de betreffende passages in het boek. Overigens bevatte het artikel aanvankelijk diverse citaten uit het boek van derden, die zonder toestemming van klaagsters zijn overgenomen.
Aan het tendentieuze karakter draagt verder bij dat in het artikel constant het seksuele element wordt benadrukt, terwijl in het interview ook is gesproken over het sociale aspect van het werk. Van tevoren is besproken dat het interview zou gaan over de mensenkennis van een high class escort, maar daar gaat het artikel op geen enkele wijze op in.
Klaagsters concluderen dat sprake is van een onjuist, eenzijdig en respectloos artikel en dat RTV Rijnmond onzorgvuldig heeft gehandeld.

RTV Rijnmond voert allereerst aan dat Eva zich niet als klaagster bij de omroep heeft gemeld en dat de klacht niet mede namens haar is ingediend. Daardoor is geen sprake van een rechtstreeks belang; de onherkenbaarheid van Eva betreft geen persoonlijk belang voor Van der Velden. Omdat de privacy van Eva een belangrijk element is in de klacht zal RTV Rijnmond wel op dit klachtonderdeel ingaan.
Ten aanzien van de inhoud van de klacht stelt RTV Rijnmond – eveneens samengevat – het volgende. Er zijn voor het interview geen specifieke afspraken gemaakt. De insteek was dat het artikel zou gaan over de levenslessen van een escort, maar eenmaal ter plaatse kwam dat onderwerp niet uit de verf omdat Eva nog maar twee jaar in het vak zit. Tijdens het interview kwamen wel andere onderwerpen aan bod die het optekenen waard waren en uiteindelijk aanleiding gaven tot de publicatie.
RTV Rijnmond erkent dat zij aan Eva heeft beloofd persoonlijke details dusdanig te verdraaien of achterwege te laten, dat zij niet door anderen identificeerbaar zou zijn. Dit is effectief gelukt. Eva is niet haar echte naam, de meerderheid van de escorts heeft haar haarkleur, er zijn 450.000 studentes, haar echte leeftijd staat er niet in, de regio waar ze woont kent vele inwoners, een groot gedeelte van de Nederlandse (beroeps-)bevolking heeft haar vorige studierichting gevolgd en volgt nu colleges in het onderwerp wat in het artikel aan bod komt. Verder is de naam van het escortbureau niet genoemd en is de identiteit van de eigenaar verdraaid. Hierdoor is zij alles bij elkaar veel minder identificeerbaar dan op de site van Society Service, waar een foto van haar is geplaatst. Bovendien heeft de beschrijving een journalistiek doel. Daardoor wordt tot op een zekere hoogte een beeld geschetst van wie zij is. Op de zitting voegt RTV Rijnmond hieraan toe dat de intentie was om te zorgen voor volledige onherleidbaarheid naar Eva.
Verder betwist RTV Rijnmond dat sprake is van feitelijke onjuistheden, op het aspect dat Van der Velden als man wordt beschreven na. Dat laatste is allereerst gedaan om de anonimiteit van Eva te beschermen, maar ook omdat Van der Velden naar aanleiding van een conceptartikel had gesteld dat de publicatie haar en haar onderneming zou schaden. Er is ook geen tendentieus beeld geschetst. Eva wordt in het artikel neergezet als een zelfbewuste, volwassen vrouw die weet wat ze wil en doet en dat lijkt ook op Van der Velden van toepassing. Op verzoek van Van der Velden heeft RTV Rijnmond diverse keren de conceptartikelen aangepast. Met betrekking tot de uitspraken van Van der Velden waarvan klaagsters stellen dat zij die niet tijdens het interview heeft gedaan, meent RTV Rijnmond dat dit wel degelijk het geval is.
Ten slotte beroept RTV Rijnmond zich ten aanzien van de citaten uit de Escort Bijbel op het citaatrecht. Dit klachtonderdeel betreft een geschil waarvan beslechting buiten het domein van de Raad ligt.

BEOORDELING VAN HET RECHTSTREEKS BELANG  
 
Op grond van artikel 2 lid 1 van het Reglement voor de werkwijze van de Raad moet een klacht worden ingediend door een ‘rechtstreeks belanghebbende’. Verder moet volgens artikel 2a lid 1 van het Reglement voor de werkwijze van de Raad een klager zich met zijn bezwaren eerst wenden tot het medium, voordat hij zijn klacht bij de Raad kan indienen.

Voorafgaand aan de publicatie heeft mr. Klöters zich, in een e-mail van 21 september 2023, tot RTV Rijnmond gewend als volgt:
“Tot mij wendden zich de besloten vennootschap Society Service B.V., gevestigd te Rotterdam en haar eigenaresse, mevrouw M. van der Velden, (…), alsmede haar medewerkster wiens naam ik uit discretieoverwegingen hier achterwege laat (…) met het verzoek hun gezamenlijke belangen te behartigen inzake het volgende.”
In de daaropvolgende correspondentie tussen partijen – waaronder ook begrepen de e-mail van 10 oktober 2023, waarin wordt geklaagd over het artikel van 7 oktober 2023 – spreekt mr. Klöters over ‘cliënten’. Het is duidelijk dat daarmee ook Eva wordt bedoeld. Uit de correspondentie maakt de Raad op dat RTV Rijnmond dat ook zo heeft begrepen.
De klacht aan de Raad bevat dezelfde aanhef als hiervoor geciteerd met de toevoeging ‘Eva’.

Nu de klacht mede is ingediend namens Eva en haar bezwaren vooraf aan RTV Rijnmond zijn voorgelegd, zal de Raad de volledige klacht inhoudelijk behandelen.

BEOORDELING VAN DE KLACHT

De kern van de klacht bevat de volgende onderdelen:

  1. RTV Rijnmond is de vooraf gemaakte afspraken over de insteek van het artikel niet nagekomen;
  2. RTV Rijnmond heeft de vooraf gemaakte afspraken over de gegarandeerde privacy van Eva geschonden en haar privacy verder aangetast dan noodzakelijk;
  3. het artikel bevat feitelijke onjuistheden;
  4. het artikel is tendentieus;
  5. RTV Rijnmond heeft onterecht en op een onjuiste manier gebruikgemaakt van citaten uit de Escort Bijbel.
    De Raad zal zich hiertoe beperken.

Ad 1.
De Raad stelt voorop dat de journalist en zijn redactie vrij zijn in de selectie van nieuws. Het is dan ook aan de journalist om te bepalen vanuit welke invalshoek(en) een onderwerp wordt belicht en in welke context het bericht wordt gebracht. Dit doet niet af aan het uitgangspunt dat een journalist die iemand wil interviewen, diegene zodanig behoort in te lichten over de aard van de publicatie, dat de te interviewen persoon voldoende geïnformeerd kan beslissen of hij aan die publicatie wil meewerken. Bovendien dient een journalist gemaakte afspraken na te komen.

Niet ter discussie staat dat klaagsters zijn benaderd ten behoeve van een artikel over de levenslessen dan wel mensenkennis van een escort. Partijen verschillen van mening over de vraag of daarover een specifieke afspraak is gemaakt. In ieder geval is duidelijk dat tijdens het interview het gesprek een andere wending heeft genomen, althans dat ook andere onderwerpen aan de orde zijn gekomen, en dat klaagsters daarin zijn meegegaan. Klaagster hadden dus ten tijde van het interview erop bedacht kunnen en moeten zijn, dat in de publicatie een andere insteek zou worden gekozen. Als zij niet (verder) hadden willen meewerken, had het op hun weg gelegen om het gesprek met Smits te beëindigen, maar dat hebben zij niet gedaan. Er is geen sprake van een wijziging van de inhoud van het artikel, waardoor niet meer is voldaan aan wat klaagsters – al tijdens het interview – redelijkerwijs mocht verwachten. Dat klaagsters graag hadden gezien dat (ook) aandacht zou zijn besteed aan andere aspecten maakt niet dat op dit punt sprake is van onzorgvuldige berichtgeving. In zoverre is de klacht ongegrond.

Ad 2.
Het voorgaande neemt niet weg dat de journalist in het algemeen een afweging moet maken tussen het belang dat met een publicatie is gediend en de belangen die eventueel door de publicatie worden geschaad. Verder geldt dat in een publicatie de privacy van personen niet verder mag worden aangetast dan in het kader van de berichtgeving redelijkerwijs noodzakelijk is. Een inbreuk op de privacy is onzorgvuldig wanneer deze niet in redelijke verhouding staat tot het maatschappelijk belang van de publicatie. Ook in dit opzicht dient dus een belangenafweging plaats te vinden.

RTV Rijnmond heeft erkend dat aan Eva is toegezegd dat zij niet door anderen identificeerbaar zou zijn en vindt dat de wijze waarop Eva is aangeduid, haar privacy voldoende is gewaarborgd. Het enkele feit dat klaagsters menen dat Eva in het artikel kan worden herkend, maakt nog niet dat sprake is van herleidbaarheid en dat RTV Rijnmond haar toezegging niet is nagekomen. Het is aan de Raad om dat te beoordelen.
In dit geval vindt de Raad dat de combinatie van de vermelde persoonlijke gegevens (waaronder de regio van haar woonplaats en haar opvolgende studies, waarvan er een niet erg gangbaar is) heeft geleid tot een onnodige vergroting van de herleidbaarheid in de kring van de directe omgeving van Eva. Het is voorstelbaar dat zij daardoor in die kring kan worden herkend en als gevolg daarvan stress heeft gehad. Daarbij komt dat het weglaten van een deel van deze gegevens geen afbreuk doet aan de inhoud en nieuwswaarde van het artikel.
Gezien de gang van zaken en de gevoeligheid van het onderwerp heeft RTV Rijnmond geen zorgvuldige afweging gemaakt ten aanzien van de vermelding van persoonlijke gegevens van Eva en zich onvoldoende gehouden aan de afspraak (althans intentie) om te zorgen voor volledige onherleidbaarheid naar Eva. Daarbij wordt mede in aanmerking genomen dat partijen vooraf diverse keren contact hebben gehad over conceptteksten van het artikel – onder meer in verband met de herleidbaarheid van Eva – maar dat de laatste aanpassingen van de persoonlijke gegevens van Eva niet meer aan klaagsters zijn voorgelegd. Dit klachtonderdeel is gegrond.

Ad. 3 en 4.
De Raad vindt deze klachtonderdelen ongegrond. De aanduiding van de directeur van het escortbureau als man is weliswaar feitelijk onjuist, maar RTV Rijnmond heeft aannemelijk gemaakt dat zij die aanduiding met goede bedoelingen heeft gebruikt: om de herleidbaarheid naar Eva te verkleinen. Met die reden heeft zij ook Society Service geanonimiseerd. Mede gelet op het verzoek van klaagsters om dat niet te doen, is dit niet fraai en krijgt de lezer daardoor mogelijk een gekleurd beeld van de leiding van Society Service. Er is echter geen zodanig vertekend beeld of onzorgvuldige weergave van de kwestie gegeven, dat sprake is van niet-waarheidsgetrouwe of tendentieuze berichtgeving. Niet is gebleken dat de berichtgeving andere relevante onjuistheden bevat.

Ad. 5.
Klaagsters hebben aannemelijk gemaakt dat een aantal aan Van der Velden toegeschreven uitspraken afkomstig is uit de Escort Bijbel. Die uitspraken zijn op zodanige wijze in het artikel verwerkt dat daardoor de onjuiste indruk is gewekt dat Van der Velden die uitspraken tijdens het interview heeft gedaan. Bij brief van 25 september 2023 heeft RTV Rijnmond aan klaagsters toegezegd het artikel op dit punt aan te passen, maar dat is niet (voldoende) gebeurd. In zoverre is dit klachtonderdeel gegrond.

Ten aanzien van het overnemen van citaten van derden overweegt de Raad dat het niet aan hem is om te toetsen of sprake is van schending van auteursrecht. Voor zover de klacht betrekking heeft op onrechtmatig gebruik van deze citaten, is de Raad dan ook onbevoegd daarover te oordelen.

Relevante punten uit de Leidraad: A., B.1, B.4, C. en C.1.
Relevante eerdere conclusies (onder meer): RvdJ 2023/21, RvdJ 2023/11 en RvdJ 2022/6, RvdJ 2021/1 en RvdJ 2019/40
Relevante artikelen uit het Reglement voor de werkwijze van de Raad: 2 en 2a
 
CONCLUSIE

De klacht is gegrond voor zover die betrekking heeft op:
–        het onnodig schenden van de privacy van Eva en het niet nakomen van afspraken over het waarborgen van die privacy;
–        de wijze waarop uitspraken van Van der Velden die afkomstig zijn uit haar boek zijn verwerkt in het artikel.

De klacht is ongegrond voor zover die betrekking heeft op:
–        wijziging van de insteek van het artikel;
–        feitelijk onjuiste en tendentieuze berichtgeving.

De Raad is onbevoegd om te beoordelen of sprake is van auteursrechtschending.

De Raad doet de aanbeveling aan RTV Rijnmond om deze conclusie integraal of in samenvatting te publiceren.

Zo vastgesteld door de Raad op 6 februari 2024 door mr. M.V. Ulrici, voorzitter, S.A. Agterberg, J. Hoogenberg, M.J.P.H. Josten en M. ten Katen, leden, in tegenwoordigheid van mr. D.C. Koene, secretaris, en mr. G. Kamminga, plaatsvervangend secretaris.


Publicatie op www.rijnmond.nl d.d. 8 juli 2024