basisschool Aboe el-Chayr / E. van Hest en de hoofdredacteur van het Brabants Dagblad

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek

inzake de klacht van

basisschool Aboe el-Chayr

tegen

E. van Hest en de hoofdredacteur van het Brabants Dagblad

De heer El Mouwafik, directeur, heeft op 27 februari 2025 namens basisschool Aboe el-Chayr (klaagster) een klacht ingediend tegen de heer E. van Hest en de hoofdredacteur van het Brabants Dagblad (hierna gezamenlijk Brabants Dagblad). Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie van partijen betrokken van 5 en 27 maart 2025 en van 4 april 2025.

De klacht is behandeld op de zitting van de Raad van 11 april 2025. Klaagster is niet verschenen, maar heeft in plaats daarvan voorafgaand aan de zitting een schriftelijke toelichting ingediend. Aan de zijde van het Brabants Dagblad waren de heren B. Gotink, redactiechef Tilburg en Langstraat, en mr. J. Baars, senior jurist DPG Media, aanwezig.

Wegens afwezigheid van een van de leden van de Raad is de klacht, na instemming van de op de zitting aanwezige partij, behandeld door de voorzitter en de overige drie leden.

DE FEITEN

Op 25 januari 2025 heeft het Brabants Dagblad op zijn website een artikel van de hand van Van Helst gepubliceerd met de kop “Mannen en vrouwen apart? Dan komt burgemeester Theo Weterings niet meer langs bij de iftar”. De intro van het artikel luidt:

“Burgemeester Theo Weterings en het Tilburgse college zullen niet meer aanwezig zijn bij activiteiten van religieuze organisaties waar mannen en vrouwen gescheiden van elkaar in aparte ruimtes plaatsnemen. “Het staat te ver af van de inclusieve samenleving die wij als gemeente Tilburg willen zijn”, aldus de burgemeester.

In de papieren versie is een nagenoeg gelijkluidend artikel verschenen onder de kop “Mannen en vrouwen apart? Dan komt Weterings niet”. De intro in deze versie luidt:

“Het Tilburgse college van B en W zal niet meer aanwezig zijn bij activiteiten van religieuze organisaties waar mannen en vrouwen gescheiden van elkaar in aparte ruimtes doorbrengen.”

In beide versies is naast de tekst een foto geplaatst met als onderschrift “Een gebed tijdens iftar op basisschool Aboe el-Chayr in Tilburg. De vrouwen zitten er achter de kinderen.”

Op 27 januari 2025 heeft klaagster het Brabants Dagblad gemaild met het verzoek de foto te verwijderen en een rectificatie te plaatsen, omdat de foto niet strookt met de inhoud van het artikel. Op 24 februari 2025 heeft het Brabants Dagblad klager laten weten dat hij uit coulance de foto heeft vervangen, maar dat hij niet tot rectificatie overgaat omdat er geen fouten in het artikel of fotobijschrift staan.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klaagster stelt – kort samengevat – het volgende. Het gebruik van de foto in combinatie met het artikel is onjuist en misleidend. De school is onterecht gepresenteerd als een organisatie die de praktijken volgt die in het artikel worden besproken, namelijk het scheiden van mannen en vrouwen. Daarvan is bij klaagster absoluut geen sprake. Ten eerste is klaagster – in tegenstelling tot het onderwerp van het artikel – geen religieuze organisatie, maar een onderwijsinstelling met een religieuze identiteit. Klaagsters primaire taak is het aanbieden van onderwijs. Daarnaast betreft de foto minderjarige kinderen (leerlingen) en geen volwassen mannen en vrouwen. De context van de foto is daarmee anders dan beschreven in het artikel. De jongens en meisjes zitten, zoals gebruikelijk, door elkaar bij hun eigen klas. Overigens worden bij geen enkele activiteit van klaagster jongens en meisjes of mannen en vrouwen van elkaar gescheiden, met uitzondering van de weerbaarheidstrainingen.

Het feit dat vrouwelijke collega’s zelf kiezen waar zij zich tijdens een activiteit bevinden, betekent niet dat dit vanuit de organisatie, directie of het bestuur wordt aangestuurd. De tweede zin uit het onderschrift is dan ook een insinuerende en suggestieve opmerking om klaagster te framen en in een negatief daglicht te plaatsen.

De foto is vorig jaar door het Brabants Dagblad gemaakt tijdens een eerder journalistiek bezoek aan de school. Het dagblad heeft toen verslag gedaan van de iftar en zou bekend moeten zijn met de gang van zaken binnen het onderwijs van klaagster.

Hoewel het Brabants Dagblad – na een maand en na rappel door klaagster – de foto ‘uit coulance’ van zijn website heeft verwijderd, is dit niet voldoende. Nog steeds wordt de school in een negatief daglicht gezet. Dit heeft gevolgen voor degenen die voor de school werkzaam zijn, de ouders en leerlingen. Om het onjuiste geschetste beeld weg te nemen is een rectificatie op zijn plaats, aldus klaagster.

Het Brabants Dagblad stelt daar – eveneens samengevat – het volgende tegenover. Het gebruik van de foto was niet in strijd met de Leidraad. Met het gebruik van de foto is gesteld noch gesuggereerd dat de school mannen en vrouwen scheidt en in verschillende ruimtes plaatst. Het artikel gaat over door religieuze organisaties georganiseerde activiteiten die al dan niet worden bezocht door het Tilburgse college van burgermeester en wethouders. Het begrip ‘organisaties’ dient in dit verband ruim te worden uitgelegd. De foto betreft een activiteit (iftar) georganiseerd door een religieuze organisatie (klaagster) en past dus bij het artikel. Uit de foto en het onderschrift volgt dat de iftar zoals gehouden door klaagster, niet een geval is zoals bedoeld door het college van B en W. In lijn met eerdere uitspraken van de Raad past de foto bij de context van het artikel en volgt tegelijk uit de foto zelf al dat deze geen voorbeeld toont van de specifieke situatie die in het artikel wordt besproken (scheiding van mannen en vrouwen in aparte ruimtes).

Op de zitting heeft het Brabants Dagblad hieraan toegevoegd dat (religieuze) instellingen weliswaar formele regels kunnen hebben over het niet-scheiden van mannen en vrouwen bij activiteiten, maar dat dit niet uitsluit dat dit in de praktijk toch gebeurt. Gelet op de nieuwe regel van het college is klaagster typisch een voorbeeld waarover op het gemeentehuis discussie zou kunnen ontstaan over de vraag of het college deze school nog zal bezoeken.  Ten slotte heeft het Brabants Dagblad tijdens de zitting kenbaar gemaakt dat het niet netjes is geweest dat de behandeling van de klacht zo lang op zich heeft laten wachten.

BEOORDELING VAN DE KLACHT

De kern van de klacht is tweeledig. Klaagster maakt allereerst bezwaar tegen plaatsing van de foto bij het artikel. Daarnaast vindt klaagster dat het Brabants Dagblad niet adequaat met de klacht is omgegaan door alleen de foto in de online versie te verwijderen. Klaagster is van mening dat een rectificatie ook op zijn plaats is.

De Leidraad bepaalt dat beeldmateriaal niet mag worden gebruikt als illustratie bij een ander onderwerp of met een andere context dan waarvoor de beelden zijn gemaakt, tenzij duidelijk wordt gemaakt waarom het beeldmateriaal werd gebruikt. Hierbij geldt dat naar mate de context van de berichtgeving negatiever is, de afweging voor het plaatsen van beeldmateriaal dat in een andere context is gemaakt meer zorgvuldigheid vergt.

Het artikel gaat over een nieuwe regel van het Tilburgse college van burgemeester en wethouders dat het niet meer aanwezig zal zijn bij activiteiten van religieuze organisaties waarbij vrouwen in aparte ruimtes zitten zodat ze gescheiden zijn van de mannen.

Niet ter discussie staat de geplaatste foto is gemaakt ten behoeve van eerdere berichtgeving over een iftar viering bij klaagster. Door de foto te plaatsen bij het artikel over de nieuwe regel van het college van B en W, is dat gebeurd in een andere context dan waarvoor die is gemaakt.

Het Brabants Dagblad heeft onvoldoende duidelijk gemaakt waarom juist deze foto is gebruikt bij het artikel. Op de foto zijn alleen vrouwen te zien die achter kinderen zitten, maar dit laat onverlet dat zich in dezelfde ruimte ook mannen kunnen bevinden. Ook uit het onderschrift blijkt niet dat de vrouwen zich in een aparte ruimte bevinden. De Raad ziet dan ook geen relatie tussen de foto en het artikel.

Daarbij komt bij dat de berichtgeving in essentie een begrenzende regel betreft. Er is sprake van een zekere negatieve context, waardoor de keuze tot plaatsing van beeldmateriaal dat een verband suggereert met het artikel met gepaste zorgvuldigheid genomen dient te worden.

Het Brabants Dagblad heeft niet aannemelijk gemaakt dat die gepaste zorgvuldigheid in acht is genomen door te stellen dat klaagster mogelijk in praktijk wel mannen en vrouwen scheidt, afgezien van het feit dat een school niet kan worden gekwalificeerd als een religieuze organisatie, waarop de nieuwe regel van het college betrekking heeft. Dit onderdeel van de klacht is daarom gegrond.

De Raad vindt wel dat het Brabants Dagblad met het verwijderen van de foto adequaat op de klacht heeft gereageerd. Het had de krant gesierd als in de online publicatie ook een tekstblok was geplaatst met uitleg over de reden tot verwijdering. Dat dit niet is gebeurd, maakt echter de handelwijze van het Brabants Dagblad niet journalistiek onzorgvuldig. Dit onderdeel van de klacht is daarom ongegrond.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de klacht deels gegrond en deels ongegrond is.

Relevant punt uit de Leidraad: C.1

Relevante eerdere conclusies (onder meer): RvdJ 2012/10 en RvdJ 2008/2

CONCLUSIE

Voor zover de klacht betrekking heeft op het gebruik van de foto bij het artikel, is deze gegrond. Voor zover de klacht betrekking heeft op de klachtafhandeling is deze ongegrond.

De Raad doet de aanbeveling aan het Brabants Dagblad om deze conclusie integraal of in samenvatting te publiceren.

Zo vastgesteld door de Raad op 11 juni 2025 door mr. M.V. Ulrici, voorzitter, mr. N.A.M. van Herten, J. Hoogenberg en drs. S.S. Sitalsing, leden, in tegenwoordigheid van mr. E. Hoefnagel, adjunct-secretaris.

Publicatie d.d. 1 juli 2025 in het Brabants Dagblad